Zjawiska towarzyszące procesowi spalania

Wynikiem procesu spalania jest:

• - wydzielanie się gazów palnych,
• - wydzielanie się gazów toksycznych,
• - powstawanie dymu.

Rodzaje i ilość powstających przy spalaniu gazów palnych zależy przede wszystkim od rodzaju palącego się materiału oraz od ilości powietrza w strefie spalania. Do gazów palnych powstających przy spalaniu materiałów organicznych zalicza się tlenek węgla, wodór, niektóre węglowodany i inne. Wydzielające się podczas pożaru palne gazy stwarzają poważne zagrożenia. Gromadzące się w płonącym pomieszczeniu gazy pożarowe nagrzewają się do temperatury wyższej od ich temperatury samozapalenia. Nie ulegają one jednak spalaniu w strefie pożaru z uwagi na niedobór tlenu. Jeżeli znajdą ujście np. poprzez przepalone drzwi, wypadnięcie szyb, wówczas na skutek dopływu dostatecznej ilości tlenu zapalają się płomieniem rozprzestrzeniając pożar na sąsiednie materiały palne.

Wytwarzanie się palnych gazów w płonącym pomieszczeniu może być powodem powstawania tzw. „ogni żgących", to jest języków płomieni pojawiających się np. w momencie otwarcia drzwi. Gazy toksyczne wydzielające się w czasie pożaru dzielą się na:

• - pochodzące z rozkładu różnych substancji chemicznych,
• - pochodzące ze spalania samych materiałów.

Najbardziej niebezpieczne dla życia ludzkiego są związki chloru, wydzielające się obficie w czasie rozkładu termicznego polichlorku winylu (PCW). Poważne zagrożenia dla życia stwarza również tlenek węgla. Większość ofiar pożarów stanowią ludzie, którzy wcześniej zatruli się tlenkiem węgla (czadem). Dymy powstają na skutek niepełnego spalania materiałów i składaj się z drobniutkich nie spalonych cząsteczek ciał unoszonych wraz z gazami pożarowymi w powietrzu. Dymy pożarowe stanowią poważne utrudnienie prowadzeniu akcji ratowniczo-gaśniczych oraz stwarzają śmiertelne niebezpieczeństwo dla ludzi w czasie ewakuacji. Przy dużej gęstości dymu niemożliwe jest przebywanie bez sprzętu ochrony dróg oddechowych a widzialność nawet przy najlepszym oświetleniu jest zerowa. Dymy pożarowe mają określony kolor, zapach i smak i są charkterystyczne dla określonych rodzajów materiałów palnych.

Przestrzeń, w której powstał pożar oraz występują towarzyszące mu zjawiska mające wpływ na sytuację pożarową, można podzielić na trzy strefy:

• - spalania,                               
• - oddziaływania cieplnego,                                
• - zadymienia.

Strefa spalania to przestrzeń, w której następuje przygotowanie materiałów palnych do spalania oraz ich spalanie. Parametrami charakteryzującymi strefę spalania są:

• - temperatura płomieni,            
• - szybkość spalania się materiałów palnych,                 
• - wielkość strefy spalania.

W najwyższej temperaturze spalają się gazy, a w najniższej ciała stale. Strefa oddziaływania cieplnego to część przestrzeni wokół strefy spalania, w której wydzielające się ciepło stwarza niebezpieczeństwo zmian w sytuacji pożarowej i zagrożenia dla ludzi. Wielkość strefy oddziaływania cieplnego zależy głównie od:

• - rodzaju pożaru (wewnętrzny, zewnętrzny),                   
• - wielkości strefy spalania,
• - ciepła właściwego pożaru,                                          
• - temperatury spalania,
• - sposobów rozchodzenia się ciepła.

Strefa zadymienia to przestrzeń wypełniona dymem. W przypadku pożarów zewnętrznych strefa zadymienia znacznie przekracza objętość strefy oddziaływania cieplnego. Jej rozmiary zależą od wielkości pożaru, ilości dymu oraz warunków meteorologicznych.