Napady nocnego kaszlu mogą budzić ogromny niepokój. Poza nieprzyjemnymi doznaniami dochodzi tutaj drugi, nie mniej ważny aspekt, czyli przerywany sen i jego konsekwencje. Poza zwyczajnym niewyspaniem, zakłócony sen objawia się dodatkowo zmniejszoną koncentracją, zaburzeniem funkcji poznawczych, drażliwością lub przygnębieniem, a w konsekwencji gorszym funkcjonowaniem w społeczeństwie.
Na szczęście, z uporczywym kaszlem można sobie poradzić. Wcześniej jednak trzeba postawić prawidłową diagnozę. Pomoże Ci w tym spirometria.
Za występowanie napadów nocnego kaszlu może odpowiadać szereg różnych chorób, nie tylko układu oddechowego. Do częstych przyczyn tego objawu należą: infekcje dróg oddechowych, alergie, astma oskrzelowa, POChP, suche powietrze, refluks żołądkowo-przełykowy czy niektóre zaburzenia układu krążenia. Każda diagnostyka powinna zacząć się od badania lekarskiego, podczas którego zbierany jest szczegółowy wywiad dotyczący innych objawów chorobowych oraz obciążeń rodzinnych, a także badania fizykalnego. Współwystępowanie gorączki, bólu gardła, kataru, osłabienia czy bólu podczas kaszlu może wskazywać na infekcję. Nie zawsze jednak, zwłaszcza u dzieci, objawy infekcji są tak charakterystyczne i wówczas niezbędne jest wykonanie innych badań pomocniczych. W przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego mogą, ale nie muszą, towarzyszyć mu piekące bóle zamostkowe, czy niekiedy wracanie treści żołądkowej do ust, szczególnie przy pochylaniu się. Bywa, że sama treść żołądkowa lub ślina – produkowana w tym schorzeniu w nadmiernej ilości – spływa w niewielkich ilościach do dróg oddechowych, wywołując ich podrażnienie i kaszel. Co więcej, wraz z chorobą refluksową przełyku, często współistnieje astma oskrzelowa. Ta ostatnia należy do bardzo częstych przyczyn napadów kaszlu, budzących chorych w nocy. Jej podłoże może być alergiczne, ale często występuje jako samodzielne schorzenie. Choć wśród objawów astmy występują przede wszystkim napady duszności, nierzadko zdarza się, że towarzyszy im napadowy kaszel lub w przypadku tzw. wariantu kaszlowego astmy, jest to jedyny jej objaw. Z problemem przewlekłego kaszlu, zazwyczaj z odkrztuszaniem z dróg oddechowych dużych ilości wydzieliny, zmagają się także osoby chore na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP). Dolegliwość ta najczęściej związana jest z przewlekłym paleniem papierosów.
W diagnostyce schorzeń płuc czy układu oddechowego, w zależności od podejrzewanego schorzenia, lekarz zleca odpowiednie badania pomocnicze. Wśród badań laboratoryjnych najczęściej wykonywane są morfologia krwi z rozmazem oraz wskaźniki stanu zapalnego: CRP, prokalcytonina, IL-6. Ważnym badaniem, pozwalającym potwierdzić lub wykluczyć szereg zmian patologicznych w płucach, w tym zmiany zapalne, obrzęk, płyn w jamach opłucnowych czy obecność guzów, jest zdjęcie RTG klatki piersiowej. W badaniu alergii z kolei przeprowadza się testy alergiczne, które jednak, nawet jeśli potwierdzą nadwrażliwość na różne alergeny, nie są w stanie dowieść powiązania pomiędzy alergią a kaszlem i niezbędne będzie wykonanie dalszych badań – w tym przede wszystkim spirometrii. W przypadku podejrzenia refluksu żołądkowo-przełykowego powinno się wykonać pomiary pH w przełyku, co jest możliwe w badaniu nazywanym 24-godzinną pH-metrią przełyku. Jeśli refluks zostanie potwierdzony, dobrze jest poszerzyć diagnostykę o badanie spirometryczne, w celu ewentualnego wykrycia rozwijającej się astmy oskrzelowej.
Po wykluczeniu infekcji, w diagnostyce napadów nocnego kaszlu zawsze powinno się przeprowadzić badanie spirometryczne. Jest to czynnościowa diagnostyka dróg oddechowych, bardzo pomocna w rozpoznaniu obturacyjnych schorzeń tego narządu. Obturacja oznacza w medycynie zwężenie, zatem głównym celem tego badania będzie diagnoza astmy i POChP, w których dochodzi do zwężenia dróg oddechowych. Poza podejrzeniem tych dwóch chorób, wśród wskazań do przeprowadzenia spirometrii znajdują się: czynniki ryzyka chorób układu oddechowego, jak palenie tytoniu, toksyczne czynniki w miejscu pracy, pyły czy smog, występowanie niejasnych objawów schorzeń dróg oddechowych (jak np. kaszel, duszność) oraz monitorowanie skuteczności leczenia w niektórych chorobach, zwłaszcza astmie. Osoby, u których już ją zdiagnozowano powinny wiedzieć, że napady nocnego kaszlu mogą świadczyć o niewystarczającej kontroli tej choroby, wymagającej zmiany leczenia.
Diagnostyka przyczyn napadów nocnego kaszlu nie jest łatwa. Aby postawić właściwe rozpoznanie, trzeba przejść całą ścieżkę diagnostyczną, zawierającą zarówno badanie lekarskie, jak i szereg badań pomocniczych: laboratoryjnych, obrazowych oraz czynnościowych (spirometria). Dzięki prawidłowej diagnozie z pewnością uda się dobrać odpowiednie leczenie i opanować ten uciążliwy objaw.
Artykuł partnera.