Przetoka odbytu – jakie są objawy i kiedy konieczna jest operacja?

Czym jest przetoka odbytu i jak powstaje?

Przetoka odbytu to patologiczny kanał tworzący się pomiędzy światłem odbytnicy lub kanału odbytu a skórą w jego okolicy. Jej rozwój to zazwyczaj efekt przewlekłego procesu zapalnego – najczęściej jest następstwem nieleczonego ropnia okołoodbytniczego. W wyniku gromadzenia się ropy dochodzi do uszkodzenia tkanek, a organizm „szuka” ujścia dla infekcji – w ten sposób tworzy się przetoka.

Najczęstsze przyczyny to:

• ropnie okołoodbytnicze, które nie zostały prawidłowo opróżnione lub całkowicie wyleczone;

• urazy mechaniczne (np. po zabiegach operacyjnych lub porodzie);

• choroby zapalne jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna;

• promieniowanie czy zakażenia, które prowadzą do uszkodzenia błony śluzowej odbytu.

Objawy przetoki odbytu – co powinno Cię zaniepokoić?

Objawy przetoki odbytu mogą być z początku subtelne i łatwe do przeoczenia, jednak z czasem stają się coraz bardziej dokuczliwe. Charakterystyczne jest ich nawracanie, nawet po chwilowej poprawie – co odróżnia przetokę od innych, jednorazowych dolegliwości okołoodbytniczych.

Do najczęstszych symptomów należą:

• wydzielina z okolicy odbytu – ropa, śluz lub krew;

• zaczerwienienie i podrażnienie skóry wokół ujścia przetoki – często towarzyszy mu uporczywe swędzenie;

• ból podczas siedzenia i defekacji;

• uczucie „guzka” lub zgrubienia w okolicy odbytu – może być objawem aktywnego stanu zapalnego lub nawracającego ropnia;

• stan podgorączkowy lub gorączka.

Jak wygląda diagnostyka przetoki odbytu u specjalisty?

Rozpoznanie przetoki odbytu opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym, badaniu fizykalnym oraz – w razie potrzeby – badaniach obrazowych. Wczesna diagnostyka ma kluczowe znaczenie, ponieważ pozwala uniknąć powikłań i zaplanować najskuteczniejsze leczenie przetoki odbytu.

W celu dokładnego określenia przebiegu i rozległości przetoki, proktolog może zlecić m.in.:

• USG przezodbytnicze (transrektalne) – umożliwia ocenę przetoki w obrębie tkanek miękkich;
• rezonans magnetyczny miednicy (MRI) – najbardziej precyzyjna metoda, szczególnie przy skomplikowanych przetokach.
   

Prawidłowe rozpoznanie typu i lokalizacji przetoki jest niezbędne, by dobrać właściwą metodę leczenia i uniknąć nawrotów. Dlatego warto skorzystać z pomocy placówek, które oferują kompleksową diagnostykę i opiekę specjalistów w zakresie proktologii.

Leczenie przetoki odbytu – kiedy wystarczy farmakoterapia, a kiedy konieczna jest operacja?

Leczenie przetoki odbytu zależy przede wszystkim od jej rodzaju, umiejscowienia oraz stopnia zaawansowania. W niektórych przypadkach wystarczające okazuje się leczenie zachowawcze, jednak w większości sytuacji – zwłaszcza przy przetokach złożonych lub nawracających – konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Na początkowym etapie, jeśli przetoka nie powoduje ostrych dolegliwości, możliwe jest leczenie farmakologiczne. Operacja staje się niezbędna, gdy przetoka nie ustępuje mimo leczenia zachowawczego, często nawraca lub prowadzi do powikłań (np. ropni, uszkodzenia zwieracza). W zależności od przebiegu kanału przetoki i jej typu, stosuje się różne metody operacyjne:

• fistulotomia – nacięcie i oczyszczenie kanału przetoki; skuteczna przy przetokach powierzchownych;

• techniki oszczędzające zwieracz, np. metoda LIFT, która minimalizuje ryzyko nietrzymania stolca;

• leczenie laserowe – małoinwazyjna, nowoczesna metoda polegająca na zamykaniu przetoki wiązką światła, bez naruszania struktur zwieracza.

Wybór metody leczenia zawsze powinien być dostosowany indywidualnie do pacjenta – z uwzględnieniem anatomii przetoki, chorób współistniejących oraz preferencji chorego.