Truizmem jest powiedzieć, że leczenie onkologiczne obarczone jest ryzykiem działań niepożądanych i wiele z nich manifestuje się w obrębie skóry. Powszechnie wiadomo również, że wiara w sukces leczenia i wola walki u pacjentów onkologicznych to istotne elementy terapii. Potrzeba niesienia pomocy osobom borykającym się z różnego rodzaju skórnymi powikłaniami po chemioterapii lub radioterapii i jednocześnie chęć budowania wśród pacjentów wiary we własne możliwości, poprawy samopoczucia i jakości życia, zaowocowały stworzeniem nowej dziedziny kosmetologii – onkokosmetologii. Czerpiąc z wiedzy i doświadczeń onkokosmetologów podpowiadamy, jak pielęgnować skórę przed i po leczeniu onkologicznym, by zminimalizować dyskomfort reakcji skórnych.
Leki wykorzystywane w chemioterapii nie są selektywne, a w związku z tym oprócz komórek nowotworowych niszczą w pewnym stopniu również komórki zdrowe, zwłaszcza te, które ulegają szybkim podziałom komórkowym, jak m.in. komórki szpiku, mieszków włosowych i warstwy podstawnej naskórka. Skóra chorego w trakcie chemioterapii staje się bardzo sucha, ściągnięta, łuszczy się, jest zaczerwieniona, bardziej podatna na infekcje, swędzi, mogą pojawiać się bolesne nadżerki. Naświetlaniom może towarzyszyć rumień o przejściowym charakterze, świąd, uczucie gorąca, kłucia, szczypania, obniżenie aktywności gruczołów łojowych i potowych, łuszczenie się skóry. Są to tzw. odczyny wczesne, pojawiające się już kilka dni od napromieniowania. Promieniowanie skutkuje wzrostem aktywności melanocytów stąd obserwuje się przebarwienia. W wyniku naświetlań następuje zmniejszenie liczby komórek macierzystych warstwy podstawnej naskórka prowadzące do złuszczania się naskórka, początkowo jest to złuszczanie suche, później przechodzi w złuszczanie wilgotne, któremu towarzyszą wysięki. Odczyny późne obserwuje się na ogół po upływie 3-6 miesięcy od napromieniowania i są to najczęściej reakcje fibroblastów. Przede wszystkim spada liczba fibroblastów, a te, które pozostają, wytwarzają kolagen charakteryzujący się nieregularnym układem włókien, co przyczynia się do powstawania zgrubień i stwardnień, które utrudniają drenaż, prowadząc w konsekwencji do obrzęków. Najbardziej traumatycznym efektem ubocznym leczenia jest utrata włosów. Problem ten dotyczy około 65% pacjentów po chemioterapii, w zależności od podawanego leku utrata włosów może być odwracalna lub trwała. W przypadku naświetlań ma charakter lokalny – występuje wyłącznie na naświetlanym obszarze ciała.
Nasilenie odczynów skórnych jest wypadkową działania promieniowania, wielkości dawki, lokalizacji i wielkości naświetlanego obszaru, towarzyszącej mu lub nie chemioterapii, ale też wieku, stylu życia (duże znaczenie ma otyłość, palenie papierosów), kondycji skóry pacjenta i jej wcześniejszej pielęgnacji.
Do mycia ciała należy używać delikatnych produktów myjących i ciepłej wody (o temperaturze ciała), a unikać zasadowych mydeł. Bardzo ważnym elementem jest nawilżanie skóry – skóra z uszkodzonymi gruczołami potowo-łojowymi ma ograniczone możliwości regeneracji płaszcza hydro-lipidowego. Chory zwłaszcza po naświetlaniach powinien unikać ekspozycji skóry na promieniowanie UV i stosować kremy z filtrem przez kilkanaście miesięcy po kuracji. Pozytywne efekty przynosi natłuszczanie skóry naświetlanej oliwką lub emolientami. Skład wybranych kosmetyków, częstotliwość ich aplikacji, częstotliwość mycia skóry zawsze należy uzgodnić z lekarzem.
Kwas foliowy znalazł zastosowanie w kosmetologii dzięki właściwościom regenerującym, zdolności stymulowania odnowy komórek oraz naprawy uszkodzeń skóry związanych z procesem fotostarzenia. Badania naukowe wykazały, że substancja ta przyspiesza (nawet dwukrotnie) proces naprawy DNA komórek skóry uszkodzonych działaniem promieniowania jonizującego. Kwas foliowy wykazuje działanie łagodzące, kojące, poprawia nawilżenie, natłuszczenie i elastyczność skóry, zmniejsza stopień zaczerwienienia, polepsza tolerancję odczynów popromiennych. Dzięki tym właściwościom, korzystnym z punktu widzenia potrzeb skóry po leczeniu onkologicznym, znalazł zastosowanie w kremach dedykowanych pacjentom zwłaszcza po radioterapii. Kremy z kwasem foliowym polecane są również pacjentom po operacjach, m.in. mastektomii, do masażu rehabilitacyjnego.
Diagnoza nowotworu dla wielu pacjentów brzmi jak wyrok. Trauma, jaka towarzyszy leczeniu, często spycha potrzeby skóry na dalszy plan, tymczasem jej prawidłowa pielęgnacja poprawia komfort życia, u wielu pacjentów, zwłaszcza kobiet, poprawia samoakceptację, wiarę w siebie, jest bodźcem przestawiającym myślenie z „jestem chora” na „mogę wyzdrowieć”.
Artykuł partnera.
Redakcja Reklama Kontakt Nasze portale i blogi
Wszelkie prawa zastrzeżone | Dział tematyczny Mindly.pl | Zasady korzystania & Polityka prywatności
