Czy aspartam jest rakotwórczy?

Piotr Kowalczyk
26.08.2019

Aspartam to środek słodzący, który wywołał w ostatnich niemałe poruszenie zarówno wśród lekarzy, jak i dietetyków. Od dawna spierają się oni, czy produkt ten jest zdrowy, czy też nie. Wiele testów bowiem wykazało jego szkodliwość. A może zostały one przeprowadzony w sposób nierzetelny? Jak zatem jest naprawdę?

Co to jest aspartam i w jaki sposób został odkryty?

Aspartam, co to jest? To pytanie zadaje sobie wielu konsumentów przy sklepowych półkach. Aspartam to nic innego jak sztuczny słodzik, który jest organicznym związkiem chemicznym. Precyzyjnie, jest to ester metylowy dipeptydu Asp-Phe. Odkrył go w 1965 r. James M. Schlatter, chemik pracujący dla G.D. Searle & Company. Co ciekawe, odkrycie aspartamu było zupełnie przypadkowe, albowiem Schlatter pracował nad substancją będącą lekarstwem na wrzody żołądka i dwunastnicy.

Czy aspartam jest szkodliwy – co na ten temat mówią wyniki przeprowadzonych badań?

Przez ponad 10 lat naukowcy badali aspartam. Badania te zostały przedstawione amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA), która zapoznała się z nimi w 1975 r. Słodzik ten był dopuszczany do użytku stopniowo. Naukowcy jeszcze w latach 80. XX wieku twierdzili, że może on powodować raka mózgu. Ostatecznie uznano, że aspartam nie wywołuje zmian nowotworowych, jednakże zalecono ostrożność w jego spożyciu. Wynikało to z faktu, iż w czasie badań laboratoryjnych niektóre szczur zachorowały na raka mózgu. Nie wykazano jednak co było tego przyczyną.

W 1981 r. aspartam został uznany za substancję bezpieczną w Stanach Zjednoczonych. Na początku zezwolono na jego używanie w przypadku towarów sypkich. W 1983 r. zdecydowano, że aspartam może być dodawany do napojów, z kolei 10 lat później zaczęto nim słodzić wyroby piekarnicze oraz słodycze. W 1996 r. amerykańska Agencja Żywności i Leków pozwoliła na stosowanie słodzika bez ograniczeń. W 1994 r. Unia Europejska dopuściła do użytku aspartam. Szkodliwość tej substancji nie została więc potwierdzona również na Starym Kontynencie.

Pomimo zezwolenia na stosowanie, aspartam wciąż był podejrzewany o negatywny wpływ na organizm człowieka. W Europie pierwsze tego typu sugestie pojawiły się w Danii. Według tamtejszych naukowców, fenyloalanina – jeden z produktów rozkładu słodzika w organizmie – mógł stanowić zagrożenie dla kobiet w ciąży. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) uznał jednak te obawy za bezpodstawne. Natomiast Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca kobietom w ciąży spożywanie aspartamu zamiast sacharyny, która – poprzez łożysko – przedostaje się do organizmu dziecka.

Niektórzy twierdzili również, iż aspartam sprzyja zachorowaniom na stwardnienie rozsiane. Doniesienia te nie były jednak poparte żadnymi badaniami w tym zakresie.

Nie oznacza to jednak, że aspartam jest całkowicie bezpieczny. Nie powinny go bowiem spożywać osoby chore na fenyloketonurię, gdyż ich organizm nie jest w stanie rozkładać fenyloalaniny. Ta odkłada się w organizmie i prowadzi do zmian o charakterze neurologicznym.

Aspartam jest również szkodliwy po poddaniu obróbce termicznej. W trakcie podgrzewania wydziela się z niego trująca diketopiperazyna. W związku z tym słodzone są nim tylko produkty, które spożywa się na zimno – na przykład napoje gazowane, jogurty czy też lekarstwa.

Aspartamu powinny także unikać osoby przyjmujące leki na schizofrenię, kobiety w ciąży, które cierpią na zbyt wysoki poziom fenyloalaniny we krwi oraz osoby zmagające się z chorobami wątroby.

Pozostaje jeszcze kwestia aspartam a cukrzyca. Lekarze proponują diabetykom aspartam w postaci gotowych słodzików. Na rynku dostępnych jest wiele tego typu preparatów. Spożycie aspartamu nie wpłynie na poziom wydzielanej insuliny, jak również nie dostarczy organizmowi żadnych kalorii. Jednakże należy zachować ostrożność, albowiem wciąż nie ma badań dotyczących skutków jego długotrwałego stosowania.

Czy aspartam jest rakotwórczy?

Podczas procesu metabolizowania aspartamu wydziela się metanol, jednakże jego ilość jest niewielka, przez co nie ma on wpływu na organizm człowieka. Zatrucie metanolem, który w ten sposób dostaje się do organizmu, jest niemożliwe. Zresztą aspartam to nie jedyny produkt, po spożyciu którego wydziela się metanol.

W 2005 r. pojawiły się wyniki badań przeprowadzonych na szczurach wskazujące na kancerogenność aspartamu. Zostały opublikowane przez European Foundation of Oncology and Environmental Sciences „B. Ramazzini”. Badania te uznano jednak za niewiarygodne, albowiem naukowcy nie podali żadnych danych dotyczących trybu życia zwierząt. Ponadto szczurom podawano bardzo wysokie dawki aspartamu, które są niemożliwe w codziennym spożyciu. Oprócz tego zwierzęta umierały ze względu na swój podeszły wiek, a więc w okresie, gdy zwiększa się ryzyko zachorowań na różne choroby.

Zarówno amerykańska Agencja Żywności i Leków, jak również Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznają aspartam za produkt bezpieczny. Stanowisko to zostało zajęte w oparciu o przeprowadzone badania naukowe. Co więcej, przekroczenie dozwolonej dawki słodzika nie jest możliwe.

Przeprowadzone badania naukowe wykazały, że aspartam jest zasadniczo substancją bezpieczną dla organizmu człowieka. Oczywiście, należy pamiętać o chorych na fenyloketonurię, a także schizofrenię i choroby wątroby, którzy nie powinni go spożywać. Trudno również traktować aspartam jako substancję rakotwórczą.

Artykuł partnera.

Zgłoś swój pomysł na artykuł

Więcej w tym dziale Zobacz wszystkie